در اسفندماه سال ۱۳۹۶ و به پیشنهاد مشترک وزارت های نیرو ، جهاد کشاورزی، کشور ، صنعت معدن و تجارت و سازمان های حفاظت محیط زیست ، برنامه و بودجه و هوا شناسی وبر اساس مصوبه مورخ ششم اسفند ۱۳۹۵ هیئت وزیران ، کارگرو هی تحت عنوان کارگروه ملی سازگاری با کم آبی به منظور هماهنگی و انسجام در برنامه های مدیریت مصرف آب در سطح کشور و متعادل سازی منایع و مصارف آب و احیاء و تعادل بخشی آبخوان های کشور تشکیل شد.
این کار گروه که با مسئولیت آقای دکتر اردکانیان وزیر نیرو و عضویت وزرای جهاد کشاورزی ، صنعت معدن و تجارت و کشور و روسای سازمان های برنامه بودجه ، حفاظت محیط زیست و هواشناسی و ۱۲ نفر از معاونین ارگانهای یاد شده به عنوان کارگروه های تخصصی و در مدت سه سال و ۷۶ هزار نفر ساعت کار کارشناسی و مدیریتی و همچنین تشکیل کارگروه های استانی و جلسات و بررسی های متعدد منجر به تدوین کتابی تحت عنوان برنامه ملی سازگاری با کم آبی شد که در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۰ به چاپ رسید . در این حرکت پسندیده که با هدف کلی صرفه جویی و تغذیه مصنوعی آبخوان ها طراحی و به مرحله اجرا در آمده بود ، مقرر شده در دو دوره ۵ ساله ، حدود ۷۵۷۱ میلیون متر مکعب در حوزه آب های سطحی و ۱۵۷۸۷ میلیون متر مکعب در حوزه آب های زیرزمینی ، در بخش های شرب ، صنعت وکشاورزی صرفه جویی به عمل آید. انجام این برنامه که در واقع از نیاز های اساسی و ضروری حوزه آب کشور بوده و هست . جای بسی تقدیر و تشکر داشته و عملا تنها راهی است برای علاج بخشی وضعیت بسیار وخیم مصرف بی رویه منابع آب کشور، به ویژه منابع آب زیرزمینی . دراین برنامه مقرر شده با اعمال سیاست هایی که در این کتاب اشاره ای به چگونگی آنها نشده ۲۳۳۵۸ میلیون متر مکعب (حدود۲۳ میلیارد متر مکعب) از حدود یکصد میلیارد مترمکعب مصرف سالیانه کشور کاسته شود. نکته قابل تأمل در این برنامه سهم استان های مختلف از این صرفه جویی است در این تقسیم بندی مقرر گردیده از مجموعه ۷۵۷۱ میلیون متر مکعب صرفه جویی در حوزه آب های سطحی که بین ۳۱ استان کشور تقسیم شده است سهم استان خوزستان ۵۱۶۵ میلیون مترمکعب
یعنی بیش از ۶۸ درصد و سهم ۳۰ استان دیگر ۲۴۰۵ میلیون متر مکعب یعنی کمتراز ۳۲ درصد تعیین شده است.و این بدان معناست که از مجموع هدرروی کل کشور بیش از ۶۸ درصد آن دراستان خوزستان است و به تبع آن حوزه ی آب استان ، در یک برنامه ی ۱۰ ساله ، موظف به صرفه جویی در مصرف ، آنهم با این حجم شده است . ناگفته پیداست که باوجود اینکه میدانیم حدود ۳۳ درصد منابع آب های سطحی کشور در استان خوزستان جاری است ، انتظار هدرروی و به دنبال آن ، محاسبه ی میزان صرفه جویی استان از مجموع صرفه جویی کل کشور به همان میزان (۳۳ درصد) می رفت و نه دو برابر آن.
با توجه به نقش اصلی سازمان آب وبرق خوزستان ، جهاد کشاورزی استان و استانداری خوزستان در در صدر ارکان این طرح ملی و چند سازمان دیگرهمانند سازمان صنعت ، معدن تجارت ، سازمان محیط زیست و سازمان مدیریت و برنامه ریزی خوزستان ، در محاسبه و تعیین این حجم ، بنظر می رسد ، منافع استان در این برنامه نه تنها دیده نشده ، بلکه علیرغم اینکه وزارت نیرو در بحث تخصیص منابع آب به استان خوزستان ، همیشه سخت گیرانه برخورد کرده ، استان خوزستان را بدهکار کرده و مکلف به صرفه جویی در مصرف بیش از ۶۸ درصد کل صرفه جویی منابع آبهای سطحی کل کشور و این عامل نه تنها کشاورزی و حتی صنعت و شرب استان را با مشکل مواجه خواهد کرد ، بلکه در تخصیص حق آبه طرح های توسعه ای در همه ی حوزه ها در سال های آتی با مشکل بسیار جدی روبرو خواهد کرد . پیشنهاد می شود تا دیر نشده ، سازمان آب وبرق و استانداری ، به منظور اصلاح ، رقم و سهم یاد شده ، مکاتبات لازم را با شرکت مدیریت منابع آب و وزارت نیرو انجام داده و با تمام توان از حق و حقوق استان دفاع نماید.

به قلم : بهرام بهادری بیرگانی
کارشناس ارشد و مدرس حوزه ی علوم آّب