صنعت فولاد دنیا در سالی که گذشت، شرایط بغرنجی را از سر گذراند؛ جنگ تجاری میان آمریکا و چین از یک سو و شیوع ناگهانی ویروس کرونا در اواخر سال ۲۰۱۹ باعث شد صنعت فولاد تقریبا بیشترین آسیب را از شرایط موجود ببیند. بسیاری از صنایع تولیدکننده دچار آسیب جزئی و کلی شدند و بازار فولاد در دنیا دچار آشفتگی شد. جلوه این آشفتگی را می‌توان در کند شدن آهنگ تولید فولاد در بسیاری از کشورهای مطرح تولیدکننده مشاهده کرد و به طور کلی بازارها نامتوازن شدند. در سال ۲۰۲۰ میزان تولید فولاد در کشورهای عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد دنیا حدودا یک درصد کاهش یافت و به یک میلیارد و ۸۲۹ میلیون تن رسید.
رشد تولید فولاد در ایران، برخلاف دنیا
آشفتگی در صنعت فولاد دنیا در حالی رخ داد که صنعت فولاد ایران در ادامه روند رو به رشد خود در سال‌های اخیر، در رتبه سوم بیشترین رشد تولید قرار داشت و رتبه‌های اول و دوم رشد تولید متعلق به کشورهایی بوده که حجم تولید بسیار کمتری نسبت به ایران داشتند. کشور ما در سال ۲۰۱۹ میلادی توانسته بود ۲۵٫۶ میلیون تن فولاد خام تولید کند اما در سال ۲۰۲۰ با رشد ۱۳٫۴ درصدی و حدودا چهار میلیون تنی، میزان تولید فولاد ایران از ۲۹ میلیون تن عبور کرد و کشور ما همچنان عنوان دهمین تولیدکننده برتر دنیا را حفظ کرد.
افزایش تولید فولاد ایران در سایه کمک و هم‌دلی تولیدکنندگان فولاد ایران حاصل شده و تولیدکنندگان بزرگ فولاد در ایران همچون فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، ذوب آهن اصفهان و دیگر تولیدکنندگان بزرگ این عرصه، نقش بسیار مهمی در کسب این موفقیت بزرگ ایفا کردند. به نظر می‌رسد با توجه به شرایط به وجود آمده و استراتژی‌های تدوین شده در شرکت‌های بزرگ، در سال جاری این روند خوب ادامه خواهد داشت زیرا طرح‌های توسعه‌ای متعددی هم در بخش تامین مواد اولیه و هم در محصولات میانی و نهایی در دست اقدام است.
فولاد خوزستان، با وجود کرونا فعال‌تر از هر سال عمل می‌کند
شرکت فولاد خوزستان به عنوان دومین قطب فولاد کشور در سال‌های اخیر همواره میزان تولید خود را افزایش داده و این افزایش تولید به دلیل اجرای طرح‌های توسعه‌ای متعدد در این شرکت رقم خورده است. به طوری که فولاد خوزستان توانسته از ابتدای زنجیره یعنی سنگ آهن تا شمش فولادی سرمایه‌گذاری انجام دهد. این سرمایه‌گذاری‌ها در وهله اول منجر به تامین مواد اولیه و خوراک کارخانه‌های فرآوری و ذوب شده و تامین به موقع مواد اولیه فولاد خوزستان را از خطر کمبود این مواد در آینده نجات داد. در اختیار گرفتن کارخانه کنسانتره‌سازی ۲٫۵ میلیون تنی شرکت توسعه ملی که بعدها به شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد تغییر نام داد، اقدام به موقعی بود که روند توسعه آن در سال جاری با احداث یک کارخانه ۲٫۵ میلیون تنی گندله‌سازی دیگر تداوم یافت و فولاد خوزستان گام محکم دیگری را در جهت پایداری تامین مواد اولیه برداشت. در همین حال توسعه فولاد شادگان با همراهی فولاد خوزستان با سرعت خوبی پیش می‌رود.
افزایش فروش فولاد خوزستان و توجه به صنایع داخلی
در همین حال شرکت فولاد خوزستان در هر سال نسبت به سال قبل از آن، هم افزایش تولید و هم افزایش فروش را تجربه کرده است و در سال گذشته توانست با تمام ظرفیت تولید خود یعنی ۳٫۸ میلیون تن اسلب، بلوم و بیلت فعالیت کند. البته در سال‌های مختلف بسته به شرایط بازار داخلی و صادراتی، مقادیر تولید اسلب، بلوم و بیلت متفاوت بوده است. به طور مثال در سال جاری میزان تولید اسلب به طور قابل توجهی افزایش یافته و در مقابل تولید بلوم و بیلت اندکی کاهش یافته است. این تغییر محصول تولیدی بر اساس نیاز بازار داخلی به محصول استراتژیک اسلب برای صنایع مصرفکننده داخلی یعنی تولیدکنندگان ورق بوده و بازار کشور در این خصوص کمبود شدیدی داشت. بر این اساس، شرکت فولاد خوزستان تمرکز خود را بر تولید اسلب بیشتر کرده است.
نکته قابل توجه در خصوص فروش فولاد خوزستان در سال‌های اخیر، توجه این شرکت به صادرات بوده است. به طوری که در سال ۱۳۹۶ ثبت رکورد صادرات فولاد ایران توسط فولاد خوزستان به میزان ۲٫۸ میلیون تن رقم خورد و در همان سال این شرکت از معدود صادرکنندگانی بود که به درآمد ارزی بیش از یک میلیارد دلار دست یافت. روند صادرات فولاد خوزستان هر چند در سال‌های آتی به دلیل توجه به بازار داخلی رو به کاهش رفت اما این شرکت همچنان بزرگترین صادرکننده فولاد ایران باقی مانده است. در سال جاری نیز با گذشت حدود ۱۰ ماه، بیش از یک میلیون و ۴۸۰ هزار تن صادرات داشتیم و امیدواریم در سال جاری به صادرات ۱٫۷۰۰ میلیون تنی دست یابیم. در عین حال شرکت فولاد خوزستان بزرگترین عرضه‌کننده فولاد خام (مجموع اسلب، بلوم و بیلت) در کشور است و با توجه به کاهش تدریجی صادرات خود طی دو سه سال اخیر، عرضه محصولات خود را در بازار داخلی افزایش داده است. این افزایش عرضه به ویژه به شرکت‌های حاضر در استان خوزستان از جمله شرکت فولاد اکسین، گروه ملی صنعتی فولاد ایران، فولاد روهینا و نورد و لوله اهواز باعث شد تا این شرکت‌ها تولیدات خود را نسبت به سال‌های گذشته به طور قابل توجهی افزایش دهند و برخی نیز با توجه به مشکلاتی که طی سال‌های گذشته داشتند، به نوعی با حمایت فولاد خوزستان از بحران خارج شوند.
طرح‌های توسعه فولاد خوزستان در دست اقدام است
شرکت فولاد خوزستان برای ادامه تاثیرگذاری نقش خود در صنعت فولاد کشور متوقف نخواهد ماند و این حرکت رو به جلو با اجرای طرح‌های توسعه‌ای ادامه خواهد یافت. طرح‌های بزرگی همچون پروژه احداث مگامدول آهن اسفنجی(زمزم ۳) با مشخصات منحصربه‌فرد و پروژه احداث پکیج ماشین ریخته‌گری اسلب جایگزین، همچنین پروژه‌های بزرگ و کوچکی چون احداث کارخانه اکسیژن ۴، خط و پست ۴۰۰ کیلو ولت در دستور کار قرار دارد..
پروژه‌های شرکت فولاد خوزستان تنها به افزایش تولید و ظرفیت فولاد محدود نخواهد شد و این شرکت در حوزه محیط زیست و مسئولیت‌های اجتماعی نیز طرح‌هایی همچون تصفیه آب صنعتی و توسعه فضای سبز، احداث بیمارستان و… را پیگیری خواهد کرد. ضمن اینکه شرکت فولاد خوزستان، به عنوان دومین قطب تولید فولاد کشور با اجرای طرح جامع فاز چهارم توسعه پایدار ظرفیت خود در افق ۱۴۰۴، به ظرفیت ۶ میلیون تن در سال دست خواهد یافت و جایگاه خود را تثبیت خواهد کرد.